Η Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία είναι μια διαταραχή που οφείλεται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό της ικανότητας παραγωγής φωνημάτων, συλλαβών και λέξεων. Το βασικότερο χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι οι δυσκολίες συντονισμού και εκτέλεσης των διαδοχικών κινήσεων που απαιτούνται για την άρθρωση των φωνημάτων και κατ’ επέκταση για την παραγωγή ρέουσας ομιλίας. Πιο συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος παρουσιάζει δυσκολία στον σχεδιασμό της κίνησης των μερών του σώματος που είναι υπεύθυνα για την ενεργοποίηση του μηχανισμού παραγωγής ομιλίας (στόμα, χείλη, γλώσσα, γνάθος).
Η Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία αποτελεί διαταραχή ομιλίας και όχι λόγου, καθώς το άτομο γνωρίζει αυτό που θέλει να πει αλλά δεν έχει την ικανότητα σωστής έκφρασης, λόγω ανεπάρκειας στον προγραμματισμό των αισθητικοκινητικών εντολών που απαιτούνται για την σωστή τοποθέτηση των αρθρωτών και την παραγωγή ρέουσας ομιλίας. Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι η διαταραχή αυτή δεν οφείλεται σε αδυναμία των μυών ή παράλυση αλλά σε δυσκολία στο σχεδιασμό και συντονισμό της κίνησης των απαραίτητων για την ομιλία μυών.

Κλινική εικόνα
Τα βασικά κλινικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν τα άτομα με Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία είναι τα παρακάτω:
• Καθυστέρηση στην παραγωγή του λόγου
• Δυσκολία στην μίμηση ήχων και κινήσεων
• Δυσκολία στην άρθρωση συγκεκριμένων φθόγγων ή και συμφωνικών συμπλεγμάτων
• Καλύτερη κατανόηση από έκφραση
• Μιλάει με αργό ρυθμό και κάνει πολλές παύσεις
• Συχνά απλοποιεί τις λέξεις, αντικαθιστώντας τα σύμφωνα που το δυσκολεύουν, με αυτά που προφέρει καλύτερα
• Δυσκολία στον έλεγχο της ταχύτητας, του ρυθμού και της έντασης της ομιλίας
• Δυσκολία στη διάκριση ηχηρών και άηχων φωνημάτων
• Επιδείνωση της ομιλίας κατά την εκφορά μεγαλύτερων φράσεων

Λογοθεραπευτική Αξιολόγηση
Πρώτο βήμα της λογοθεραπευτικής αξιολόγησης είναι ο εντοπισμός και η διαφοροδιάγνωση της Αναπτυξιακής Λεκτικής Δυσπραξίας από άλλες διαταραχές που προκαλούν καθυστέρηση των λεκτικών δεξιοτήτων όπως είναι η δυσαρθρία, οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, η νοητική υστέρηση, τα προβλήματα ακοής/ όρασης/ λόγου, τα λειτουργικά προβλήματα, οι γενετικές ανωμαλίες (π.χ. σύνδρομο Down, Fragile-X, Angelman Syndrome), οι κοινωνικές/ συναισθηματικές διαταραχές και οι διαταραχές κεντρικής ακουστικής επεξεργασίας.
Στη συνέχεια, ακολουθεί η εξακρίβωση του βαθμού σοβαρότητας της διαταραχής μέσω της εφαρμογής ποικίλων μεθόδων αξιολόγησης όπως οι παρακάτω:

•  Συζήτηση θεραπευτή – ατόμου
• Απαγγελία
• Κατονομασία εικόνων (με σταθμισμένα και μη αξιολογητικά εργαλεία)
• Περιγραφή εικόνων
• Ανάγνωση κειμένων (εφόσον έχει κατακτηθεί αυτή η δεξιότητα)

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της συλλογής και εκτίμησης των πληροφοριών που συλλέχθηκαν στο προηγούμενο βήμα, ο θεραπευτής καθορίζει τη θεραπευτική του παρέμβαση και ιεραρχεί τους θεραπευτικούς του στόχους. Τέλος, χρησιμοποιεί το δείγμα καταγραφής της ομιλίας του ατόμου ως σημείο αναφοράς για την μέτρηση της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης, όταν αυτή ολοκληρωθεί.

Θεραπεία
Η θεραπεία της Αναπτυξιακής Λεκτικής Δυσπραξίας πρέπει να βασίζεται αφενός στη φύση της διαταραχής και αφετέρου στις ανάγκες και δυνατότητες του ατόμου. Παρακάτω αναφέρονται ορισμένες από τις θεραπευτικές τεχνικές που εφαρμόζονται σε παιδιά με Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία, οι οποίες βασίζονται στις αρχές κινητικής μάθησης της ομιλίας:

• Πολυαισθητηριακές-Νοηματικές τεχνικές (Multi-sensory cueing
• Ολικός ερεθισμός (Integral stimulation)
• Προοδευτική προσέγγιση (Progressive approximation)
• Φωνητική τοποθέτηση (Phonetic placement)
•  Απτικές προσεγγίσεις (Tactile facilitation) 
• Προσωδιακή προσέγγιση (Prosodic facilitation)
• Νοήματα (Gestural cueing)

Βιβλιογραφία

Καμπανάρου, Μ. (2007). Διαγνωστικά Θέματα Λογοθεραπείας. Περιστέρι: εκδόσεις ΕΛΛΗΝ.
Joseph R. Duffy, 2012, Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας: υποστρώματα, διαφορική διάγνωση και αντιμετώπιση, Πασχαλίδης- Broken Hill Publishers
Williams, P. Developmental Verbal Dyspraxia. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: http://www.dyspraxiafoundation.org.uk/downloads/Developmental_Verbal_Dyspraxia.pdf [Ανακτήθηκε 23 Σεπτεμβρίου 2016]